Iarratais ar atráthú ar Fhorais Leighis – 21 Bealtaine 2025

Tá na prionsabail lena rialaítear iarratais chun imeachtaí a chur ar atráth ar an bhforas go bhfuil páirtí mí-oiriúnach chun an dlíthíocht a chur chun cinn leagtha amach i gcásdlí na Cúirte Uachtaraí  (Tracey v. McDowell [2016] IESC 44  agus Tracey v. Irish Times [2019] IESC 62) agus na Cúirte Achomhairc  (Kildare County Council v. Reid [2018] IECA 370; Hanrahan v. Gladney [2018] IECA 403; Geary v. Property Registration Authority [2020] IECA 132 agus Hanrahan v. Minister for Agriculture and Food [2020] IECA 340).

Tá feidhm ag na prionsabail seo maidir le hiarratais ar atráthú bunaithe ar fhorais leighis ar ábhair atá liostaithe lena n-éisteacht os comhair na Cúirte Achomhairc.

Aon pháirtí a bhfuil sé ar intinn aige iarratas a dhéanamh ar aon ní atá liostaithe os comhair na Cúirte Achomhairc a chur ar atráth ar fhorais leighis, ba cheart dó é sin a dhéanamh a luaithe is indéanta a luaithe a bhraitheann an páirtí nach mbeidh siad oiriúnach ó thaobh leighis de chun an dlíthíocht a chur chun cinn.

De ghnáth, déanfar an t-iarratas i Liosta Treoracha na Cúirte Achomhairc. Ba cheart don iarratasóir iarratas a dhéanamh chuig Oifig na Cúirte Achomhairc chun an t-ábhar a liostú lena lua sa chéad Liosta eile. Ba cheart fógra a thabhairt do na páirtithe eile san achomharc go bhfuil sé beartaithe atráthú a lorg ar fhorais leighis, dáta an iarratais agus achoimre ar an mbonn atá leis an iarratas.

Más rud é, mar gheall ar éigeandáil leighis, nach féidir an t-ábhar a liostú i Liosta Treoracha na Cúirte Achomhairc sula n-éistfear an t-achomharc, ba cheart an comhfhreagras chuig Oifig na Cúirte Achomhairc ag iarraidh an atrátha a chóipeáil chuig na páirtithe eile san achomharc. Tabharfar deis dóibh freagra a thabhairt air sin, ar choinníoll go gceadóidh an t-am é, agus rialóidh an Chúirt ar an iarratas.

I gcomhréir leis an gcásdlí, ní mór fianaise i bhfoirm tuarascáil nó deimhniú leighis arna hullmhú ag gairmí leighis arna tabhairt don Chúirt a bheith mar thaca le haon iarratas ar atráthú atá á lorg ar fhorais leighis, ar fianaise í:

1.  an gairmí leighis a shainaithint agus sonraí a sholáthar trínar féidir teagmháil a dhéanamh leo.
2.  tugtar breac-chuntas ar an eolas atá ag an ngairmí leighis ar riocht sláinte an pháirtí agus luaitear an bhfuil siad ag cur cóir leighis ar an bpáirtí.
3. riocht sláinte nó riochtaí sláinte an pháirtí a shainaithint bunaithe ar scrúdú cuí.
4. más í tuairim an lia-chleachtóra go bhfuil an páirtí mí-oiriúnach ó thaobh leighis de, ba cheart go leagfaí amach sa tuarascáil gnéithe an reachta sin a choisceann rannpháirtíocht san achomharc/fhreastal sa chúirt.
5. aithint cathain a d’fhéadfadh an páirtí a bheith in ann freastal ar chúirt amach anseo, i bhfianaise a reachta agus a phrognóis.
6. aithint cé acu atá nó nach bhfuil an páirtí oiriúnach ó thaobh leighis de chun aighneachtaí i scríbhinn a dhéanamh agus/nó chun páirt a ghlacadh in éisteacht chianda den achomharc.

Ach amháin i gcás éigeandáil leighis, ní dócha go ndeonófar iarratais ar atráthú ar fhorais leighis nach dtacaíonn tuarascáil leighis leo a chomhlíonann na ceanglais sin.

Ba cheart don pháirtí a bhfuil an fhianaise leighis á cur isteach aige a léiriú an bhfuil aon agóid atá acu i gcoinne an fhianaise sin go léir nó cuid di a sholáthar do na páirtithe eile san achomharc agus, má tá, an bonn atá lena agóid.

I gcás ina gcuirfidh páirtí in iúl go bhfuil sé i gcoinne an iarratais ar atráthú, agus/nó gurb í tuairim shealadach na Cúirte diúltú don atráthú, féadfaidh an Chúirt, i bhfeidhmiú a rogha féin, cibé ordacháin is cuí léi a thabhairt do na páirtithe eile san achomharc maidir le haon tuarascáil leighis nó tuarascálacha leighis a mbeidh an t-iarratasóir ag brath orthu, nó maidir le cineál éigin níos lú de nochtadh na fianaise mar thaca leis an iarratas, a thabhairt do na páirtithe eile san achomharc, ar mhaithe leis an gceartas.