Arna eisiúint de bhun fhorálacha alt 7C(2) d’Acht na gCúirteanna (Forálacha Forlíontacha), 1961 (arna chur isteach le halt 10 den Acht um an gCúirt Achomhairc, 2014)

Réamhráiteach

1. Ceanglaítear le hOrdú 86, riail 2(1) de Rialacha na nUaschúirteanna go n-ullmhófar gach achomharc os comhair na Cúirte Achomhairc lena éisteacht nó lena chinneadh agus go n-éistfear agus go gcinnfear iad ar bhealach atá cóir, gasta agus ar dóigh dó costais na n-imeachtaí a íoslaghdú.
2. Tá na páirtithe in achomhairc os comhair na Cúirte Achomhairc agus a gcomhairleoirí dlí faoi oibleagáid a chinntiú go ndéanfar gach beart in imeachtaí os comhair na Cúirte go gasta agus de réir agus laistigh den tréimhse ama a fhorordaítear le Rialacha na nUaschúirteanna agus leis an Treoir Chleachtais seo.

Idirghabhálacha a Sholáthar agus Achomhairc Liostaithe le haghaidh Treoracha

3. Ní mór don achomharcóir an Fógra Achomhairc a thabhairt don Chláraitheoir mar aon le Forais Achomhairc, ionad na trialach, dátaí ábhartha na trialach agus, má lorgaíonn an duine ciontaithe nó an cúisí cúnamh dlíthiúil, Ráiteas ar a n-acmhainn. A luaithe a bheidh na doiciméid seo go léir faighte ag an gCláraitheoir, cuirfidh an Cláraitheoir cóipeanna de na tras-scríbhinní ábhartha a chur ar fáil de réir Ordú 87, riail 2 de Rialacha na nUaschúirteanna. Cuirfidh an Cláraitheoir cóipeanna de na tras-scríbhinní deimhnithe ar aghaidh chuig na páirtithe (mar aon le nóta nach bhfuil siad fíoraithe)ionas go bhféadfaidh na páirtithe an t-achomharc a chur ar aghaidh. Socróidh an Cláraitheoir go dtabharfar tras-scríbhinní fíoraithe ar aird agus, nuair a bheidh cóipeanna de thras-scríbhinní fíoraithe ar fáil, soláthróidh sé iad do na páirtithe.
4. A luaithe a scaoilfear na tras-scríbhinní deimhnithe chuig na páirtithe, liostóidh an Cláraitheoir an t-achomharc nó an t-iarratas os comhair an Bhreithimh i bhfeighil an Liosta Treoracha agus tabharfaidh sé fógra i scríbhinn do na páirtithe maidir le dáta chéad liostú an ábhair le haghaidh treoracha.

AIGHNEACHTAÍ I SCRÍBHINN

5. I gcás achomharc i gcoinne ciontaithe, nó i gcoinne ciontaithe agus pianbhreithe, ní rachaidh aighneachtaí i scríbhinn, ach amháin le cead roimh ré ón gCúirt, thar 10,000 focal. I gcás achomharc i gcoinne pianbhreithe (déine nó trócaire míchuí), ní rachaidh na haighneachtaí i scríbhinn, ach amháin le cead roimh ré ón gCúirt, thar 5,000 focal.
6. Ba cheart go sainaithneofaí agus go dtabharfaí aghaidh go sonrach sna haighneachtaí ar na húdaráis uile a bhfuil tábhacht ag baint leo maidir le réiteach na saincheisteanna ar achomharc. Meabhraítear do pháirtithe agus do chleachtóirí go bhfuil sé de fhreagracht orthu aird na Cúirte a tharraingt ar na húdaráis ábhartha uile agus, chun na críche sin, táthar ag súil go ndéanfaidh siad gach beart réasúnach chun na húdaráis sin a shainaithint. Ní mór do pháirtithe agus do chleachtóirí a áirithiú nach ndearnadh na húdaráis a bhfuil siad ag brath orthu a fhreaschur ina dhiaidh sin ar achomharc nó nach ndearnadh iad a chur ar ceal. Ba cheart lua údarás le haghaidh tairiscintí nach bhfuil faoi dhíospóid a sheachaint.

TREORACHA

7. Ag an gcéad liostú den achomharc os comhair an Bhreithimh i bhfeighil an Liosta Treoracha, féadfaidh an Breitheamh ordacháin a dhéanamh chun an t-achomharc a éisteacht lena n-áireofar:

1. Dáta chun forais leasaithe achomhairc a chomhdú (más gá);
2. Dáta chun aighneachtaí an achomharcóra a thaisceadh agus a sheirbheáil;
3. Dáta chun aighneachtaí an fhreagróra a thaisceadh agus a sheirbheáil;
4. Dáta chun na Leabhair Achomhairc a chomhdú agus a sheirbheáil;
5. Dáta agus fad chun an t-achomharc a éisteacht;
6. Aon ordachán eile is cuí leis chun éisteacht an achomhairc a éascú, lena n-áirítear ordacháin i ndáil le haon iarratais réamhthrialach a éisteacht.

GLAOCH ACHOMHARC

8.  Sé seachtaine roimh an tseachtain ar a mbeidh an t-achomharc liostaithe lena éisteacht (nó ar an liosta is gaire don dáta sin), déanfaidh an Breitheamh i bhfeighil Liosta Treoracha na n-achomharc atá liostaithe lena n-éisteacht i rith na seachtaine sin, chun a chinntiú gur comhlíonadh ordacháin na Cúirte agus go bhfuil an t-achomharc réidh le dul ar aghaidh, ar cheart do na páirtithe uile freastal air. Féadfaidh an Breitheamh cibé ordacháin bhreise a thabhairt i ndáil leis an achomharc is cuí leo sna himthosca go léir, lena n-áirítear ordachán go rachaidh an t-achomharc ar aghaidh gan aighneachtaí i scríbhinn ó pháirtí mainneachtana, nó go bhfágfar dáta na héisteachta agus go gcuirfear an t-achomharc ar ais chuig an Liosta Treoracha chun dáta éisteachta nua a shannadh dóibh. Ní fhéadfar aon aighneachtaí a chomhdú tar éis an ama a bheidh socraithe chun iad a sheachadadh gan cead sainráite ón gCúirt.
9. Mura gcomhlíonfar aon ordacháin a thabharfaidh an Breitheamh ag an nglaoch, liostóidh an Cláraitheoir an t-achomharc nó an t-iarratas os comhair Uachtarán na Cúirte Achomhairc an Aoine is luaithe a bheidh an Chúirt i seisiún tar éis aon mhainneachtana den sórt sin ina liostófar é lena lua i Liosta Treoracha na nAchomharc Sibhialta. Éistfidh an tUachtarán le haon mhíniú ar mhainneachtain treoracha na Cúirte roimhe seo a chomhlíonadh agus féadfaidh sé dáta éisteachta an achomhairc a fhágáil.

LEABHAIR ACHOMHAIRC

10. Faoi réir aon ordú a dhéanfar ag éisteacht Treoracha, déanfaidh an t-achomharcóir, tráth nach déanaí ná ceithre seachtaine roimh an dáta a bheidh socraithe chun an t-achomharc a éisteacht, ceithre shraith iomlána cruachóipe de Leabhair Achomhairc arna n-ullmhú ar an modh atá leagtha amach san Ordú Cleachtais seo a thaisceadh in Oifig na Cúirte Achomhairc. Déanfaidh an t-achomharcóir, tráth taiscthe na Leabhar Achomhairc cruachóipeanna, cóip leictreonach chomhfhreagrach de na Leabhair Achomhairc a thabhairt don Chláraitheoir. Ba cheart go gcomhlíonfadh an chóip leictreonach seo ceanglais an Fhógra Faisnéise maidir le Páipéir Achomhairc a Chomhdú go Leictreonach in Achomhairc Shibhialta le linn Phaindéim Covid-19 agus ábhair ghaolmhara dar dáta 20 Aibreán 2020 (agus aon Treoir Chleachtais Reachtúil a chuirfear ina hionad). A luaithe a bheidh na leabhair achomhairc taiscthe leis an Oifig, ní mór don achomharcóir, a luaithe is indéanta, cóip chrua de na leabhair a sheirbheáil ar an bhfreagróir nó ar na freagróirí.
11. Tá comhlíonadh na dteorainneacha ama ag mír 10 thuas riachtanach d’fheidhmiú cuí na Cúirte agus d’éisteacht éifeachtach agus éifeachtúil achomharc. Mar thoradh ar aon mhainneachtain cloí leis na teorainneacha ama sin nó leis na hordacháin sin a thugtar i ndáil le hachomharc coiriúil, déanfaidh an Chúirt cibé ordú a mheasann sí a bheith cóir agus cuí sna himthosca, lena n-áirítear dáta éisteachta a fhágáil.
12. Ní ghlacfaidh an Cláraitheoir le hAighneachtaí ná le doiciméid eile a thaiscfear tráth ar bith tar éis an ama a shonrófar in aon Ordú arna dhéanamh faoi mhír 7 thuas ná le Leabhair Achomhairc a thaiscfear tráth ar bith tar éis na teorann ama ag mír 10 thuas, gan cead sainráite ón gCúirt.
13. Ba cheart leabhair achomhairc a bheith faoi cheangal, innéacsaithe agus uimhrithe. Ba cheart uimhir thaifid agus ainmneacha na bpáirtithe a léiriú go soiléir ar an mbileog chumhdaigh. Ní mór do gach doiciméad sna Leabhair Achomhairc a bheith inléite agus iomlán.

Beidh na rannáin seo a leanas sna Leabhair Achomhairc:

1. Croíroinn/Leabhar ina bhfuil:

1. Riail na Cúirte;
2. Fógra achomhairc;
3. Fógra an Fhreagróra (más infheidhme);
4. Forais Achomhairc (mura bhfuil siad leagtha amach cheana san Fhógra Achomhairc);
5. Díotáil;
6. Aighneachtaí an achomharcóra maidir leis an achomharc;
7. Aighneachtaí an fhreagróra maidir leis an achomharc;

2. Tras-scríbhinní

Ba cheart tras-scríbhinní na trialach a chur ar fáil mar dhoiciméid dhá thaobh agus éisteacht gach lae stápláilte ar leithligh. Níor chóir fillteáin a úsáid. I gcás inar gá, féadfar na tras-scríbhinní a chur i mbosca nó i mboscaí, le hinnéacs lena sainaithnítear dátaí na dtras-scríbhinní i ngach bosca agus iad lipéadaithe go soiléir le hainmneacha na bpáirtithe.

3. Roinn/Leabhar d’Ábhar Doiciméadach

Folaíonn ábhar doiciméadach aon ábhar scríofa a rabhthas ag brath air i gcúirt na trialach. Áirítear le hábhar den sórt sin (ach níl sé teoranta dóibh):

1. Tuarascáil/tuarascálacha promhaidh;
2. Tuarascáil/tuarascálacha leighis nó litir/litreacha leighis ó liachleachtóirí atá cáilithe go cuí;
3. Tuarascáil/tuarascálacha síceolaíocha;
4. Tuarascáil shíciatrach/tuarascálacha síciatracha;
5. Deimhniú/Deimhnithe nó doiciméadacht eile a bhaineann le cóireáil athshlánúcháin;
6. Fianaise ó fhostóirí nó ó dhaoine eile is eol don duine ciontaithe;
7. Tuarascáil/tuarascálacha oideachais;
8. Tuarascáil/tuarascálacha an ghobharnóra;
9. Liosta na gCiontuithe roimhe seo;
10. Ráiteas/Ráitis Tionchair Íospartaigh.

4. Leabhar Údarás

1. Tá sé de fhreagracht ar na páirtithe san achomharc Leabhar Údarás a chomhaontú a chomhdófar mar cheann de na Leabhair Achomhairc. Chuige sin, agus faoi réir aon Ordacháin a thabharfaidh an Chúirt, tráth nach déanaí ná 8 seachtaine roimh dháta na héisteachta, ba cheart don achomharcóir dréachtliosta de na húdaráis atá le háireamh sna Leabhair Údarás ag féachaint d’fhomhíreanna (b)-(e) thíos a sheachadadh ar an bhfreagróir agus ar aon pháirtithe eile san achomharc. Tráth nach déanaí ná 6 seachtaine roimh dháta na héisteachta, déanfaidh an freagróir agus aon pháirtí eile liosta d’aon údaráis bhreise a bheidh le háireamh sna Leabhair Údarás comhaontaithe a sheachadadh ar an achomharcóir.
2. Sa chás gur tuairiscíodh cás i dTuarascálacha na hÉireann nó i dTuarascálacha Dlí na hÉireann gach mí, is í an tuarascáil sin an t-aon tuairisc ar an gcás ba chóir a chur san áireamh sa Leabhar Údarás. Más rud é nár tuairiscíodh cás i dTuarascálacha na hÉireann nó i dTuarascálacha Dlí na hÉireann go míosúil ach gur tuairiscíodh é i sraith eile tuarascálacha dlí, ba cheart an breithiúnas tuairiscithe sin a chur san áireamh sa Leabhar Údarás.
3. Níor cheart aon bhreithiúnas neamhthuairiscithe ná aon chóip ríomhghinte a chur san áireamh i gcás ina bhfuil breithiúnas tuairiscithe ar fáil.
4. Ba cheart do pháirtithe, agus sa Leabhar Údarás á chomhaontú acu, aird a thabhairt ar an Leabhar Údarás a Luaitear go Minic de chuid na Cúirte Achomhairc (Coiriúil agus Míleata), a chuirfear ar fáil ar shuíomh gréasáin na Seirbhíse Cúirteanna. Ní bheidh sé riachtanach cásanna a chuirtear ar fáil cheana féin sa Leabhar Údarás a Luaitear go Minic a áireamh in aon Leabhar Údarás a comhaontaíodh.
5. Táthar ag súil go bhfeidhmeoidh páirtithe agus cleachtóirí a mbreithiúnas agus go gcomhoibreoidh siad chun a áirithiú, cé go gcuirfear na húdaráis uile is gá ar fáil don Chúirt, go seachnófar soláthar údarás nach bhfuil gá leo. Meabhraítear do pháirtithe agus do chleachtóirí nach gá a áireamh sna Leabhair Údarás ach na breithiúnais sin ar dócha go ndéanfar tagairt shuntasach dóibh in argóint ó bhéal agus/nó a mbeidh ar an gCúirt athbhreithniú mionsonraithe a dhéanamh orthu agus an t-achomharc á ullmhú agus á chinneadh. Ní gá d’údaráis, nach dtagraítear ach do shleachta astu in aighneachtaí i scríbhinn (agus go háirithe iad siúd nach gcuireann i bhfeidhm ach prionsabail aitheanta a mbeidh cur amach ag an gCúirt orthu), a bheith san áireamh sna Leabhair Údarás. Ba cheart cuimsiú údarás iolrach don togra dlí céanna a sheachaint.
6. Cé gur cheart tuarascáil iomlán cáis a chur san áireamh sa Leabhar Údarás de ghnáth, i gcás ina bhfuil tuarascáil cáis an-fhada agus gur léir nach bhfuil cuid shuntasach den téacs atá in údarás ábhartha do na saincheisteanna a thagann chun cinn sna himeachtaí, is leor sliocht as an gcás-tuarascáil lena mbaineann, ar choinníoll gur cheart teideal an cháis, an chúirt nó na cúirteanna agus dáta nó dátaí an bhreithiúnais, na ceannteidil ábhair agus ceannnóta an tuairisceora (más ann dóibh) a chur san áireamh i gcónaí.
7. Cé gur cheart téacs iomlán na reachtaíochta príomhúla agus tánaistí a áireamh sa Leabhar Údarás de ghnáth, i gcás ina bhfuil an reachtaíocht lena mbaineann an-fhada agus gur léir nach bhfuil cuid shuntasach den téacs ábhartha do na saincheisteanna a thagann chun cinn sna himeachtaí, ba cheart an méid seo a leanas a chur san áireamh:

1. Leathanach an teidil
2. Na forálacha reachtacha atá ábhartha maidir leis na saincheisteanna a thagann chun cinn;
3. Príomhfhorálacha eile den reachtaíocht a d’fhéadfadh a bheith ina gcúnamh chun comhthéacs na forála atá ábhartha maidir leis na saincheisteanna a thuiscint, e.g. an teideal fada, aon fho-ailt eile san fhoráil den reachtaíocht lena mbaineann atá ábhartha agus aon fhoráil eile sa reachtaíocht lena sainítear abairt a úsáidtear san fhoráil a bhfuiltear ag brath uirthi nó a chuideodh leis an bhforáil a bhfuiltear ag brath uirthi a léirmhíniú nó a chur i gcomhthéacs.

IARRATAIS TAIRISCINTÍ AGUS IOMRALL CEARTAIS

14. Ba chóir go mbeadh na Leabhair a bhaineann le tairiscintí nó le hIarratais ar iomrall ceartais faoi cheangal, innéacsaithe agus uimhrithe agus ba chóir go mbeadh na doiciméid ábhartha go léir iontu nó de réir mar a threoraíonn an Breitheamh atá i bhfeighil Liosta na dTreoracha ar shlí eile. Ba cheart uimhir thaifid agus ainmneacha na bpáirtithe a léiriú go soiléir ar an mbileog chumhdaigh.

FORCHUR PIANBHREITHE AG AN gCÚIRT ACHOMHAIRC

15. I gcás ina gceadaítear achomharc in aghaidh déine pianbhreithe nó iarratas ar thrócaire míchuí, leanfaidh an Chúirt Achomhairc ar aghaidh le pianbhreith a fhorchur. Más mian ábhar doiciméadach atá cothrom le dáta a chur os comhair na Cúirte chun cabhrú leis an gcleachtadh sin, ní mór ceithre chóip d’aon ábhar den sórt sin a bheith ar fáil sa chúirt ar lá na héisteachta achomhairc i leabhair cheangailte, innéacsaithe, tábáilte agus uimhrithe.

GINEARÁLTA

16. Táthar ag súil go rachaidh páirtithe i dteagmháil go cuiditheach lena chéile chun na hábhair (lena n-áirítear údaráis) a shainaithint a bhfuil fíorghá leo a bheith san áireamh sna páipéir a sholáthraítear don Chúirt ionas nach n-áireofar ábhair neamhriachtanacha agus ionas nach bhfágfar ábhair a bhfuil tábhacht ag baint leo ar lár ó na leabhair a sholáthraítear don Chúirt agus nach gá iad a thabhairt ar aird don Chúirt le linn na héisteachta achomhairc.
17. Ní fhéadfar aon ábhar breise a thabhairt ar aird don Chúirt ag an éisteacht achomhairc gan cead sainráite ón gCúirt, ach amháin de réir mhír 15 thuas.
18. Ní mór do na páirtithe, agus go háirithe abhcóide nó aturnae a chuireann argóintí i láthair, a chinntiú go bhfuil na Leabhair Achomhairc chéanna á n-úsáid acu ag an éisteacht agus a chuirtear ar fáil don Chúirt.
19. D'fhéadfadh aon cheann amháin nó níos mó de na hiarmhairtí seo a leanas a bheith mar thoradh ar neamhchomhlíonadh cheanglais an Ordaithe Cleachtais seo:

1. Sa chás go mbaineann neamhchomhlíonadh den sórt sin le mainneachtain ceanglais an Ordaithe Cleachtais seo maidir le doiciméad nó leabhar achomhairc a chomhlíonadh, féadfaidh an Cláraitheoir an doiciméad nó an leabhar achomhairc a dhiúltú.
2. In aon chás, féadfaidh an Chúirt cibé orduithe a dhéanamh is dóigh léi is cóir agus is cuí sna himthosca, lena n-áirítear (ach gan a bheith teoranta dóibh):

1. Féadfaidh sé treoracha breise a thabhairt maidir le nithe atá fós gan réiteach;
2. D’fhéadfadh sé a ordú go rachfar ar aghaidh le hachomharc gan aighneachtaí i scríbhinn ó pháirtí mainneachtana;
3. Féadfaidh sé dáta na héisteachta a fhágáil.

20. Tá an Treoir Chleachtais seo gan dochar d'aon treoracha bainistithe cásanna a fhéadfaidh an Chúirt nó aon chomhalta den Chúirt a thabhairt i ndáil le cásbhainistiú aon achomhairc choiriúil shonraigh.
21. Tiocfaidh an Treoir Chleachtais seo i bhfeidhm ar 26 Bealtaine, 2025.

14 Bealtaine 2025
An Breitheamh Onórach Caroline Costello, 
Uachtarán na Cúirte Achomhairc